اهمیت ارزیابی، ارزشیابی و تضمین کیفیت در نظام‌های دانشگاهی

 توسعه پایدار نظام آموزش عالی،  به عنوان پر ارزش‌ترین نهادهای جامعه در پیشبرد و توسعه دانش، فن‎آوری، میراث فرهنگی و ارزش‎های حاکم بر آن، مستلزم رشد موزون و همگام ابعاد کمی و کیفی این نظام پویاست و اعتلای روز افزون آن مرهون طراحی و استقرار نظام‎های تعالی‌بخش و تداعی‌گر همت عالی دغدغه‌داران این عرصه در دهه اخیر در قالب اجتماعی علمی، در حوزه ارزیابی کیفیت در نظامهای دانشگاهی می باشد.

نظام آموزش عالی، به‌عنوان پدیده‌ای هدفمند دارای دو بعد کمی و کیفی است که رشد متعادل و موزون آن نیز باید در هر دو بعد کمی و کیفی به‌موازات یکدیگر باشد. باید گفت کیفیت آموزشی و پژوهشی، ازجمله دغدغه‌هایی است که همیشه نظام‌های دانشگاهی برای دستیابی به آن تلاش می‌کنند. از سوی دیگر کیفیت در آموزش عالی، امری پویا و دارای ابعاد متعددی است که دائماً تغییر می‌کند. با استفاده از دیدگاه سیستمی و نگاه جامع به کیفیت، می‌توان کیفیت نظام آموزشی را بر مبنای هر یک از عوامل دانشگاهی، عوامل درونداد، فرایند و برونداد مدنظر قرارداد.

علیرغم تلاش‌های زیادی که در امر توسعه آموزش عالی در ایران صورت پذیرفته است؛ متأسفانه نظام آموزش عالی کشور از نارسایی‌های زیادی در ابعاد کیفی رنج برده و عموماً در گزارش‌های متعدد اظهار می‌شود که کمیت آموزش عالی و تولید علم در ایران، رشدی بیش‌ازپیش داشته، ولی ازنظر کیفیت، پیشرفت مطلوبی نداشته است؛ به‌طوری‌که عمده‌ترین مشخصه آموزش عالی ایران در سال‌های اخیر، سیر نزولی شاخص‌های کیفی آن بوده است و لزوم توجه به این مسئله باید نگرانی جدی را در نظام‌های دانشگاهی ایران به وجود آورد.گسترش کمی دانشگاه‌ها، کثرت مؤسسات آموزشی متنوع، افزایش تعداد دانشجویان و گاهی وجود خیل عظیم دانش‌آموخته بیکار از دیگر چالش‌هایی هستند که نظام آموزش عالی ایران را با مشکلات عدیده‌ای مواجه نموده است.

گسترش کمی نظام آموزش عالی بدون توجه به ظرفیت‌های موجود و توان بافت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه، کاهش کیفیت نظام آموزش عالی نیز به دنبال خواهد داشت. درواقع نمی‌توان گسترش کمی و ازدیاد تعداد دانشجویان و دانش‌آموختگان را دلیلی بر وجود کیفیت مطلوب دانست. این چالش‌ها، لزوم مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی را در نظام آموزش عالی ایران منجر شده است و نظام دانشگاهی را وادار به بازاندیشی در ساختار، رسالت، اهداف، کارکردها و فرایندهای خود نموده است. ازآنجاکه دانشگاه‌ها ازجمله مهم‌ترین نهادهایی هستند که جوامع جهت رشد و توسعه به آن‌ها نیاز دارند، شفافیت، پاسخ‌گویی و بهبود کیفیت در آن‌ها الزامی است. ارتقاء و بهبود کیفیت آموزش، هدف متعالی هر نظام آموزشی است که دست نیافتن به این هدف باعث به هدر رفتن منابع اقتصادی، زوال اعتمادبه‌نفس و تزلزل شخصیت فردی و اجتماعی فراگیرندگان می‌شود.

جهت دانلود فایل آیین نامه نظام نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال 1395 اینجا کلیک نمایید